De bundel Trekwaark


• Waarom deze bundel?
Omdat Alke van der Velde vond dat het nu wel eens tijd werd dat alle gedichten gebundeld werden.

• Waarom in 2013?
In mei 2013 is Alke van der Velde 90 geworden. Dat was natuurlijk ruim van te voren bekend en een bundel zou een mooi verjaardagskado zijn.
Daar kwam bij dat de Historische Vereniging Roon in januari 2013 een Naaijaorsvesite organiseerde  met een "Ode aan de Bekketrekker". Het PvdV-archief bevat nog veel materiaal over de Bekketrekker (en het Bonte Bitse Cabaret), zodat het een kleine stap was om de teksten van deze liedjes uit de veertiger jaren te vergaren.
Uit mappen en enveloppen kwam nog een schat aan materiaal tevoorschijn, met veel werk in de oorspronkelijke spelling die in deze bundel ongewijzigd is aangehouden. (De Handleiding Drentse Spelling uit 1983 is achteraf dus nergens toegepast.)
Na de nodige voorbereiding verzorgde uitgeverij "Kleine Uil" de fraaie uitgave.

• Zit er een gedachte achter de indeling?
Jazeker, vrijwel alles is chronologisch geplaatst. Verder kwamen bij het zoeken naar de orginele publicaties veel extra gegevens boven tafel; omdat vermelding onder de gedichten nogal verstorend was, is achterin het boek een register met deze informatie opgenomen.
En voor wie graag een extra alfabetische index met bladzijdevermelding en doorverwijzingen in wil zien: die staat hier.

• Van wie is het Drents op het achterplat?
Harry Slot heeft een kritisch oog op de oorspronkelijke tekst geworpen. Die is dan ook flink verbeterd.

• Alle teksten zijn herhaaldelijk doorgenomen. Is het nu foutloos?
115 gedichten zonder foutje is te hoog gegrepen, maar het scheelt niet veel:
 - blz.  34, eerste couplet, vierde regel: "at" moet zijn "as".
 - blz.  39, derde couplet, derde regel: "aal" moet zijn "al".
 - blz.  62, derde couplet, achtste regel: "Dat" moet zijn "Dan".
 - blz. 109, derde couplet, tweede regel: "in" moet zijn "en".
 - blz. 142, Koppermaandag: dit was niet in 1971, maar in 1984 in Havelte.

• Is de bundel compleet?
Nee. De bundel zou eerst een 40-tal gedichten bevatten, maar dat dijde in de loop van de tijd uit naar 115. Gezien de verkoopprijs was dat eigenlijk al te veel.
Kijk bij het hoofdstuk "Werk" en dan bij "Gedichten en liedteksten" voor meer gedichten.


• Aanvullingen zijn er natuurlijk ook:
 - "Komedie" (blz. 34) werd (ook) gezongen op 18, 19 en 25 februari 1961 in de jubileumrevue van de toneelvereniging "Woldbloem" in Roderwolde.

 - "Einpeerdsboertie" (blz. 43) was bij optredens vaak het tweede nummer, na "Noordenveld". De begeleidende tekst hierbij was:
		"Dan zing wai nou een leid'ie over 'n mannegie, dat vandaog de dag host niet meer veurkomp in Drinth,
		een mannegie, dat altied heil haard knooien mus en schrippen mus, met zien vrouw en met zien kinner,
		op dat klaaine steegie, dat e voak zölf nog anmoakt haar van 'n houkie haaideveld,
		een mannegie, dat 't asmets slim stoer haar in 't levend,
		mor dat heil voak nog zo bliede de wereld in keek,
		ik bedoul zo'n klaain eenpeerdsboertie.
		Ik bin mor een klaain eenpeerdsboertie."
  
 - hoewel het gedicht "Doargunners" (blz. 52) voor het eerst gepubliceerd is in 1947, bestaat er een handgeschreven versie gedateerd 21-6-1945. In plaats van "wai" in de laatste regel staat hier "wie".

 - "Luut" (blz. 57) heeft waarschijnlijk nooit geweten dat hij in dit gedicht vereeuwigd is, hoewel hij later vlakbij Peter van der Velde gewoond heeft.
 
 - "Octobermaand" (blz. 64) werd op 2-10-1956 verzonden en als ingezonden stuk geplaatst in het Nieuwsblad van het Noorden (?)
 
 - "Hunebed" (blz. 69) werd al voor november 1959 ingezonden naar "Oeze Volk", maar er kwam nog een een briefje achteraan:
		Rowol, 11 nov. 1959
		An de redaksie van "Oeze Volk"
		
		Beste Vrunden,
		't Is weer een bee'ie al te hoastig goan, dat votsturen van 't leste gedicht.
		'k Wol 't nog wel geern een bee'ie veranerd hebben.
		Zu'j 't opnemen willen (a'j dat willen teminstent) zoas 't hieronner staait?
		Hartelijk bedankt.
	
	De oorspronkelijke versie is er niet meer, maar ook deze wijkt hier en daar iets af.
	Regel 7: verzichtig; regel 9: een leste vlint; regel 13: stille veld; regel 14: troag, regel 16: vroag. 
  
 - "Geld" (blz. 76) heette oorspronkelijk "Boer op zundag", geschreven op 8-1-1968.
  
 - "Die olle schoul" (blz. 78) heeft niet de school in Roderwolde, maar de Scheepstraschool in Roden als onderwerp (herinneringen aan de eigen schooltijd 1924-1930).

 - "Naaijoar" (blz. 90) werd verstuurd naar bekenden met als titel "Naaijoarswins 1976" en kende een tweede (wat minder geslaagd) couplet:
		Wai stoan een ogenblikkie stil
		Bai aal wa'w onnervonden
		Zo dankber veur joen noaberschop
		Woarop wai steunen konden.
		Ach, maag in 't joar dat kommen gaait
		De soamenwaarking blieven
		En maag de baand, die d'r ontstun
		In 't joar dat komp, beklieven!
 
 - "Knollen van Schoonloo" (blz. 91) kent een voorgeschiedenis, die in een brief van 2 mei 1993 aan Ton Peters wordt onthuld:
"(...) Er is nog een klaain verhaoltie an verbonden.
Al weer wat jaoren leden zatten prof. Entjes, dr. Kocks en ik mein Gerard Nijenhuis en Hans Heyting en ik in Zuudlaoren bai mekaor. Nao een paor borrels kwam Entjes met het idee op de proppen een naai Drints Literair Tiedschrift oet te geven. (Het was nog veur de tied van Roet!)
Hij gaf mai veur het eerste nummer de opdracht een Drints rondeel te schrieven. Dat was er ja nog neit. Ik ben der dapper an begund, mor rondelen binnen niet zo makkelk te vinden in de literatuur. 't Is bai aacht regels bleven en ik nuimde het toch mor een rondeel.
Het onderwaarp was wel echt Drints. Vrouger jaoren wör der op elke bruloft het mooie Drintse leid zongen van: 
      "Aachter op Schoonlo is het knollegruin bevreuren, falderalderire, falderalderare" enz.
Dat oer-Drentse gegeven was dus de anlaaiding veur het knollentriolet. Van dat tiedschrift is nooit wat worden..."
 
 - "Op fiets naor Vreis" (blz. 94) is een parodie op "Met Turkish Airlines hen Istanbul" van Roel Reyntjes.
  
 - het sonnet "Veur Gerard"(blz. 122) heeft als voorbeeld "Aan de sonnetten" van Jacques Perk uit 1880.
 
 - "De bron" (blz. 129) verscheen eerder in het verenigingsblad van de Historische vereniging Roon, nr. 1978-3, als aardigheid voor prof. Prakke die op 23 november 1978 spreker was op de verenigingsavond:
		An Prof. Dr. H.J. Prakke
		
		Aal wat er is van daog de dag
		’t Ontstun in vrouger jaoren
		Hou vaog ’t asmets ok wezen mag,
		Er blieven altied sporen.
		Daorom is ’t goud, pefesser, da'w
		Ons zo nou en dan bezinnen
		Dat in de tied die hingaon is
		De bron lig van wa'w binnen.
 
 - "Een Drinse Schriever" en "Haarst" nummer 3 (blz. 132 en 133) stammen uit oktober 1993 en stonden in brieven aan Ton Peters.

 - "Zummer in Drenthe" (blz. 135) had in een getypte versie als onderschrift:
		Oet: Daartig in 'n stieg.
		Verschient dinkelk ankom haarst.
		Pries: om ende bai 37 stuver. De goedkoopste bundel die ooit in Drint verschenen is!
 
 - "Zielsverdreit" (blz. 136) kende eerst een ander slot, dat van minder gehalte was. De publicatie in Krödde werd daarom even in november 1987 opgehouden tot er een betere versie kwam (pas in de zomer van 1988).
 
Achteraf was een uitgebreide alfabetische index ook handig geweest. Daarom staat deze hier.