't Jonkvolk en de dörpskemedie.
Kemediespeulen wordt er 'n bult daon in dizze buurten. Er is gien plakkie zo klain, of er is wel 'n teneilvereining. Of 't allemaol nou wel zo heil slim "cultureel" is, wat er speuld wordt, ku'j betwiefelen, mor zeker is dat de oetvoering van 't dörpsteneil in heil veul plaotsen 't hoogtepunt is van alle feestelke saomenkomsten, die er in 'n winter hollen worden. Een anere oetvoering wordt nog wel is veurbai gaon laoton, mor (en dat veuraal in de klaainere plaotsen) naor de kemedie, daor gaait ieder hin!
En da's ja ok gien wonder, volk! Een groot deil van de ollere minsken van 't dörp hebben in heur jonge jaoren ja lid west van de kemedieklup. Houveul mooie herinnerings hebben ze neit an de tied, dat ze zölf met vaalse snorren kolle kovvie dronken op 't klaaine, wankele teneil, dat opbouwd was op lege biervaoten, pakken stro of wiebelige, holten schraogies?
En houveul paorties hebben mekaor niet vonnen daor, op de repetities van det dörpsteneil ?
Nou zitten ze in 't zaol en kieken ze naor Hans en Loeks en Jaantie ("Keerl, keerl, wat 'n stoere rol het mai dat wicht!") Ze speulen wat met 't glassie om, dat veur heur staait en dinken an de tied, dat ze daor zölf hour rollen speulden op 't teneil in 't schaarpe licht. Ach, wat 'n mooie tied was dat!
De teneilvereining is een heil belangriek ding in onze dörpsgemeinschop! Zeker, volk, dat is 't. Mor... Körs zat ‘k op 'n jaorvergaodering van een kemedieklup. De sikketaoris leesde 't jaorverslag. "Het bestuur heeft getracht er nieuwe jonge leden bij te krijgen, hetgeen niet gelukt is, omdat ze bijna allemaal wegens studie geen vrije tijd meer hadden", zo leesde hij.
Dat is een naai geluud. Tot veur körte jaoren kwam 't host niet veur, dat er in 't dörp ein wieder leerde. Dat was een enkeling. Mor... Drenthe veranert, volk, en haarder asmets a'w zölf in de gaoten hebben. Host ieder kind leert deur vandaog de dag en as ze old genog binnen, om lid te wezen van de kemedieklup, dan zitten ze op M.T.S., Middelbaore Landbouwschoul, op Kweekschoul of op H.B.S. Of ze leren veur 't Middenstandsdiplomao, of veur Vakdiplomao's, of Engels veur emigranten, of handelscorrespondentie of wat dan ok.
Het vaalt niet met om jonge leden te kriegen op de kemedielklup. 't Gevolg is dan, dat de getrouwde leden speulen blieven. En a'j oet joen ogen kieken, dan zei'j, dat heil veul kluppen tegenworig allein in stand hollen worden deur de getrouwde leden. Vrouger was de kemedieklup veur 't jonkvolk! Dat is nou aorig aners worden !
Het het zien veur en zien tegen. De getrouwde leden, die speulen blieven, binnen vaok de echte leifhebbers. En vaok de beste speulers. Het "spelpeil" zal er zeker op veuroetgaon. Mor 't het ok een heil gevaorlijke kaant. Want de inkele jonges en wichter, die nog wel lid worden wild hadden, die hebben er niet veul zin an, om met "aal die olle getrouwden" teneil te speulen! Het verschil in leeftied wordt te groot. 't Is niet meer zo gezellig as vrouger, doe 't allemaol nog jonkvolk was. Doe kwam 't gezelligste vaok nao de repetitie!
Veurlopig draait de zaok nog deur. Mor einmaol komp de dag, dat de getrouwde leden toch bedanken doun. En dan? Wat komp er dan van onze dörpskemedie?
Het jonkvolk leert. Die zitten met de neus in de geleerde bouken. En dat is neudig! En heil slim neudig ok! Mor veur 't vereinigingsleven van onze klaaine dörpies bringt dat veul gevaoren met. Een streep er deur dan mor? En weer een beet'ie vot van dat, wat 't leven op onze klaaine dörpen leefbaor maokt ? Wat hol wai over dan op 't lest? Allein de televisie?
Of is de belangstelling veur 't teneilspeulen wel zó groot, dat nao de studiejaoren mannen en vrouwen toch nog aachter de coulissen kroepen en speulen gaon? Dan zul ’t er veur ons dörpsteneil zo gek nog niet oetzein. A'w onze jonge Drinten mor zó wied kriegen konnen!
P. v.d. Velde
Geschreven in de zeventiger jaren?