De klaaine schoul
Het was mor een klaain schoultie en heil wat vrumd volk, dat er bai zummerdag langers kwam haar 't niet einent in de gaoten, dat daor een schoultie stun. 't Leek ok ja wel of 't votkroeperie speulde daor tusken 't olle stee van Jan Siegers jonges en 't meestershoes in. Twei kastanjebomen stunden op 't schoulplaain en as 't maitied wör dan stunden die daor te pronken met 'k weit neit houveul witte keersies, die allemaol mooi rechtop stunden tusken 't blad, dat schare gaf an de kinder as ze speulden veur de schoul en as ze zatten te leren in de klas.
As 't mooi weer was, dan zetten juffrouw en meester de raomen wied lös en dan koj de vogelies heuren zingen en kwetteren in de bomen veur 't glaas en in de eiken, die bai de straotweg stunden.
Dan koj heuren hou of Maartens Jan met zien dikke trekker van 't heim of knetterde en hou of Rieks Homans Geertie over de weg hin tegen meesters juffrouw ruip, dat 't zuk mooi weer was vandaog.
As 't tied van zingen was en meester zien harmonikao oet de koffer pakte, dan klonken er allemaol bekinde leid'ies het heile dörp deur. Dan bleef kraanteloper Rieks even staon met zien fiets bai meesters breivenbus met ein bein an de grond en de vrouwlu, die 't straot'ie veegden of die de wortlies wedden in de moustuun naost 't hoes, die lusterden met. Het heile dörp dat lusterde naor de leid'ies van heur kinder die ze zongen bai meester zien harmonikao in schoul.
En mevrouw Van Hemeldingen, die laag te zunnebaoden op 't vlintenstraot'ie aachter heur verbouwde boerderaai, pebeerde of ze tusken aal die kinderstimmen niet de stim van heur Jeannet onderschaaiden kun. Nee, eerst haar ze der niet zoveul met ophad om heur dochter hier naor schoul te sturen. Drei klassen bai 'n kannerk in, dat leek heur niks. En ze was bang dat Jeannet dan laoter niet metkommen kun as ze naor de Scholengemeenschap gung of naor 't gym. Mor meester haar heur verteld dat er onder zien old-leerlingen een jong omluip met een doctorsbul, dat er 'n paor ingenieurs maank zatten en ein, die 'n beste baon haar bai de radio. Daor haar mevrouw mor wat raor van opkeken en nog raorder haar ze keken, doe meester heur 'n dag of wat laoter zee, dat e Jeannet 's aovends nao schoultied nog wat bailes geven zul, omdat ze met inkelde dingen in Rijswijk toch niet heilemaol zo wied bleken te wezen as hier.
Mevrouw haar aal gauw een anere kiek kregen op die klaaine schoul. Ze wus van Jeannet hou haard of er waarkt wör, hou de kinder mekaor helpen muzzen. Groepswaark, dat in 't westen veur modern ankeken wör, dat deden ze jaoren leden aal op de klaaine schoul. Ach, der wazzen ok wel naodeilen vanzölf. Mor meester en juffrouw pebeerden die zo klaain meugelk te holden. Naaie methoden,die verschenen, waarkten ze om, zodat ze die in heur omstandigheden toch gebruken kunden. Dat was wel allemaol extrao waark en 't was dan ok gien wonder, dat meesters laamp vaok 's aovends laot nog braandde. Een klaaine schoul kun vanzölf niet zo makkelk naaie dingen anschaffen as een grote. Lestent, doe meester op de kiekaovend zegd haar, dat e eingelk wel geern een bandrecorder hebben wol, mor dat de gemeeinte daor gien geld veur geven kun of wol, doe haar Haarm Geers zegd: “Mor dan loop wai toch even met 'n liest deur 't dörp, meester?" En zo wör dat oplost, zunder dat de gemeinteraod of börgemeester daor wieder wat van heurden.
En nou zulden daor in Den Haog minsken zitten, die dochten, dat ze een paor doezend gulden oetspaoren kunden as ze die klaaine schoulties opheffen gungen? As ze de kinder met mekaor in een bus naor 't hoofddörp bringen zulden naor een grote schoul? Dat hadden ze in Duutslaand en in Denemarken jaoren leden aal daon. En daor muitte heur 't genog dat ze dat daon hadden. Daor wuzzen ze nou wel aal, dat dat mis was. Daj de klaaine schoul bestaon laoten muzzen, omdat daor in die klaaine schoul de grondslag legd wör veur de saomenleving in de klaaine dörpen.
Klain, mor zo mooi.
”Wat wus dat volk in Holland er ok van", docht mevrouw, ”wat zo'n klaaine schoul beteikende veur een dörp?" Zij haar 't nou deur. As Jeannet daokies naor hoes tou kwam met een paor vriendinnegies, die met heur pruiten in heur zangerge taoltie vol vrumde klanken, die mevrouw nooit leren zul te zeggen, dan begreep Jeannet heur best. En mevrouw vuilde dat heur dochterie hier opnomen was in een saomenleving die klaain was, mor zo mooi, dat ze heur heile levend laank dankbaor weerom dinken zul an dat klaaine schoultie waor de kastanjebomen bluiden op 't schoulplaain en waor meester met heur zong bai zien harmonikao.
Maandblad Drenthe, jaargang 53, juli 1982, blz. 150. Themanummer “De kleine school”.